MİLAS ZEYTİNCİLİĞİNİN SORUNLARI MİTSO’DAKİ ÇALIŞTAYDA TARTIŞILDI

*MİTSO’nun öncülüğünde İlçe Tarım Müdürlüğü işbirliğinde, Ziraat Odası ve TARİŞ Zeytinyağı Birliği’nin katılımıyla düzenlenen toplantıda Milas zeytinciliğinin gelişebilmesi için zeytinlerin makineyle silkilmesi, toplanan zeytinlerin hava alan kasalar içinde tutulması, zeytinlerin bekletilmeden soğuk sıkım yöntemiyle sıkılması ve elde edilen zeytinyağının ışık görmeyen ve ısından etkilenmeyen kaplarda saklanması gerektiği vurgulandı.

Milas zeytinciliğinin geliştirilmesi amacıyla MİTSO’nun öncülüğünde, İlçe Tarım Müdürlüğü’nün işbirliğinde toplantı düzenlendi. İlgililerin yoğun ilgi gösterdiği toplantının yapıldığı MİTSO salonu tıklım tıklım dolarken yapılan konuşmalarda zeytinin hasadından sıkımına ve saklanmasına kadar pek çok aşamada neler yapılması gerektiği anlatıldı. Özellikle zeytinlerin soğuk sıkım yöntemiyle sıkılması gerektiği vurgulanan toplantıda zeytinciliğin geliştirilmesi için kooperatif veya birlik olarak birleşmek gerektiği anlatıldı. Toplantıda, Milas zeytinciliğinin geliştirilmesi amacıyla bir komisyon oluştu

MİTSO’nun öncülüğünde ve Milas İlçe Tarım Müdürlüğünün katkılarıyla düzenlenen Milas zeytinciliğinin geliştirilmesi konulu çalıştaya Milas Kaymakamı Fuat Güner, Belediye Başkanı Muhammet Tokat, Selimiye Belediye Başkanı Mehmet Gül, Güllük Belediye Başkanı Tevfik Kırçın, Beçin Belediye Başkanı Mehmet Balcı, Ziraat Odası Başkanı İsmail Atıcı, toplantıya ev sahipliği yapan MİTSO’dan Meclis Başkanı Mustafa Yüksel, Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Turgay Ertuğrul, Yönetim Kurulu Üyeleri Koray Türkoğlu, Mehmet Yiğit, Halil İbrahim Gülen ve Ömer Eliş ile zeytinyağı fabrikalarının sahipleri, muhtarlar katıldılar.

MİTSO Projeler Sorumlusu Gülay Aytaç’ın açılış daveti ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile silaha arkadaşları ve şehitlerimiz için saygı duruşuyla başlayan toplantının yönetimini İlçe Tarım Müdürü yaptı. Toplantının ilk açılış konuşmasını yapan MİTSO Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer, MİTSO yönetimi olarak Milas zeytinciliğinin gelişmesi ve tanıtılması için bugüne dek sürdürülen çalışmaları anlattı. Milas zeytinlerinin coğrafi işaret olarak tescillenmesi için başvuru yapıldığını, zeytinlerin kimyasal bileşimleriyle, renk, tat ve lezzet özelliklerini belirlenmesi sürecinin ardından tescil işleminin tamamlanacağını anlatan Reşit Özer daha sonra Milas zeytin ve zeytinyağlarının ilçemizdeki süpermarketlerin raflarında yer alması amacıyla süpermarket yöneticileriyle toplantı yaptıklarını ve bu konuda önemli gelişmeler sağlandığını söyledi. 27 Şubat – 4 Mart tarihleri arasında 5. Milas Gıda, Tarım ve Hayvancılık Fuarı’nın düzenleneceğini de belirten Reşit Özer, bu yıl fuarda Milaslı daha çok firmanın yer almasını arzu ettiklerini anlatarak “Fuarın daha genişlemesi ve daha da büyümesi için, fuara katılan firmaların en azından üçte birinin Milaslı olması için hepinizin katılımına ihtiyacımız var. Hepinizin fuara katılımını bekliyorum” dedi.

Milas Ziraat Odası Başkanı İsmail Atıcı ise Milas’ta 53 köyün sadece zeytincilikle geçimini sağladığına dikkat çekerek zeytinyağına prim sisteminin uygulanması için ilk kez girişimde bulunan odanın Milas Ziraat Odası olduğunu anlatan İsmail Atıcı1999 – 2000 yılında ilk kez zeytinyağına 0.40 cent prim ödendiğini hatırlattı. Prim sisteminin bugün yanlış uygulanmakta olduğuna dikkat çeken İsmail Atıcı kaliteli zeytinyağına daha yüksek prim verilmesi gerektiğini vurguladı. Milas zeytinciliğinin gelişmesinin sadece MİTSO ile Ziraat Odası’nın girişimleriyle sağlanamayacağını, topyekûn bir seferberlik edilmesi gerektiğini anlatan İsmail Atıcı zeytinciliğin gelişiminde hijyenik ortamda üretim ve üreticinin eğitiminin gerekli olduğunu belirtti.

Milas Belediye Başkanı Muhammet Tokat da yaptığı açılış konuşmasında Milas Belediyesi olarak zeytinciliğin geliştirilmesi konusunda üzerlerine düşecek görevi yerine getirmeye hazır olduklarını söyledi. Milas Gıda, Tarım ve Hayvancılık Fuarı için de hazırlıkların başladığını anlatan Muhammet Tokat “Fuarımıza sahip çıkın. Adıyaman’dan bile Milas fuarına gelip katılanlar var. Milaslıların da bu fuara daha çok ilgi göstermesi gerekiyor. Bu çalıştayın Milas zeytinciliği adına başarılı geçmesini diliyorum” diye konuştu.

Milas Kaymakamı Fuar Gürel ise Milas’a gelmeden önce Milas’ta zeytinciliğin olduğunu bilmediğini belirterek “Ben bile Milas’ta zeytincilik olduğunu bilmiyorsam hiç kimse bilmez. Milas ve Milaslılar olarak çok büyük bir zenginliğin üzerinde oturuyoruz. Zeytin, bal, balık, madenler gibi zenginliklerimiz var. Bunların kıymetini bilmemiz gerekiyor. Umarım bu toplantıyla birlikte Milas zeytinciliğini bir adım ileri götürürüz. Toplantını zeytinciliğin gelişimine katkıda bulunmasını diliyorum” dedi.

Daha sonra İlçe Tarım Müdürü Eşref Arslan çalıştayın ilk konuşmacısı olarak İlçe Tarım Müdürlüğünden Ziraat Yüksek Mühendisi Erizan Yılmaz’a söz verdi. Erizan Yılmaz; Türkiye’de 170 milyon zeytin ağacı bulunduğunu, 65 bin ton tane zeytin elde edildiğini ve yılda ortalama 220 bin ton zeytinyağı üretildiğini, ortalama 450 bin ton sofralık zeytin üretimi gerçekleştirildiğini anlatarak Türkiye’de 400 bin ailenin zeytincilikle geçindiğini, 500’den fazla sayıda devamlı çalışan zeytin ve zeytinyağı üretim tesisi bulunduğunu söyledi. Erizan Yılmaz, yılda 72 bin ton sofralık zeytin, 20 bin ton zeytinyağı ihraç edildiğini, ihracatın başta ABD, Japonya, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere 90 ülkeye yapılmakta olduğunu belirtti. Milas’ta 2012 yılı verilerine göre zeytinliklerin 53 bin 300 hektarlık alanı kapladığını, 8 milyon 550 bin meyve veren zeytin ağacı olduğunu, yılda 17 bin ton tane zeytin üretimi yapıldığını, 1 700 ton zeytinin sofralığa ayrıldığını ve 13 bin ton zeytinyağı elde edildiğini anlattı. Milas’ın zeytinyağı üretimiyle ülke ekonomisine yılda 52 milyon TL katkıda bulunduğunu da belirten Erizan Yılmaz, yörede yaygın olarak bulunan memecik zeytinlerin yağ oranının yüzde 28, buna karşın sofralık zeytin özelliği daha belirgin olan gemlik türü zeytinlerin yağ oranının ise yüzde 30 olduğunu söyledi. Konuşmasında zeytin ağaçlarının bakımı, budaması, hastalıkları, hastalıklarla yapılan mücadele yöntemini de anlattı. Erizan Yılmaz, mutlaka zeytin hasadının makineyle yapılması gerektiğini, zeytinlerin vakit geçirmeden, hava alan kasalar içinde fabrikalara ulaştırılıp temiz bir şekilde, bekletilmeden, soğuk sıkım yöntemiyle sıkılması gerektiğini, elde edilen zeytinyağlarının da ışık görmeyen, hava almayan çelik kaplar içinde saklanması gerektiğini sözlerine ekledi. Zeytinyağının kızartma yağı olmadığına ilişkin çok yanlış bir kanı bulunduğunu da belirten Erizan Yılmaz “En iyi kızartma yağı, yanma derecesi 240 derece olan palmiye yağı, 220 derece olan fıstık yağı ve 210 derece olan zeytinyağıdır. Bu nedenle zeytinyağı en sağlıklı yağlardan birisidir” diye konuştu. Zeytinyağı ihracatının arttırılabilmesi için mutlaka kalitenin arttırılması gerektiğine de değinen Erizan Yılmaz şu anda Türkiye’nin zeytinyağı ihracatıyla elde ettiği 52 milyon liranın markalı üretime dönülmesiyle birlikte 100 milyon liraya çıkacağını da ifade ederek konuşmasını tamamladı.

Milaslı modern tarım işletmeciliğinin ve zeytinciliğin öncü ve örnek ismi Ali Osman Menteşe, çiftliğindeki zeytinyağı fabrikasını kuran İtalyan uzmanın ilk zeytinler sıkıldığında tattığı zeytinyağını överek bu güne dek böyle bir lezzette zeytinyağı yemediğini ifade ettiğini anlattı. İtalyan uzmanın övdüğü zeytinyağının yöremizin memecik zeytinlerinden doğru yöntemle elde edilmiş zeytinyağı olduğunu da anlatan Ali Osman Menteşe zeytinyağının mutlaka soğuk sıkım yöntemiyle elde edilmesi gerektiğini vurguladı. Soğuk sıkım yöntemiyle elde edilen zeytinyağının içinde e vitamini bulunduğunu, antioksidanların olduğunu, kendine özgü aromasının olduğunu anlatan Ali Osman Menteşe sıcak sıkım yapılması durumunda bu özelliklerin uçun gittiğini ve zeytinyağının sıradan çiçek yağları seviyesine indiğini söyledi. Zeytinyağı fabrikalarında hijyene de dikkat çeken Menteşe, “Bizde zeytinyağı fabrikaları adeta futbol sahası gibi. Önüne gelen hiçbir hijyen kuralına uymadan fabrikaların içine giriyor. İçeride sigara içiyor. Sigaranın kokusu bile zeytinyağını olumsuz yönde etkiliyor” dedi. Menteşe, zeytinlerin mutlaka soğuk sıkım yöntemiyle sıkılması gerektiğini vurgulayarak üreticinin zeytinyağı veriminin düştüğünü ileri sürerek buna karşı çıktığını anlattı. Ali Osman Menteşe “Soğuk sıkımda hamurun derecesi 24 – 25 derece olmalı. Üzerine verilecek suyun sıcaklığı ise 20 derece olmalı. Soğuk sıkımda daha az yağ alınacağı inanışı bence yanlış. Sadece yüzde 1 veya 2 etkileyebilir. Ama buna karşılık yağın kalitesi daha çok artar. Artan kalitenin getireceği fiyat, yüzde 1 – 2’lik kaybı fazlasıyla karşılar” dedi. Daha sonra getirdiği zeytinyağı örnekleriyle dinleyiciler arasından çağırdığı kişilere tadım yaptıran Ali Osman Menteşe, soğuk sıkımla elde edilmiş zeytinyağının özelliklerini salonda bulunanlara anlatmalarını istedi.

Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürü Dr. Ünal Kaya ise konuşmasında zeytinciliğin geliştirilebilmesi için mutlaka iyi zeytinyağı üretmek gerektiğini anlatarak Milas’ta gereğinden çok zeytinyağı fabrikası bulunmasının da doğru olmadığını söyledi. Zeytinyağı üreticilerinin kendi aralarında birleşerek birlik veya kooperatifler kurmaları gerektiğini anlatan Dr. Ünal Kaya “İsrail’de böyle yapmışlar. Üretici, zeytinini birliğe getirdiğinde anında zeytinin tahlili yapılıp içindeki yağ oranı belirleniyor ve getirilen zeytinden ne kadar yağ elde edileceği hesaplanıyor. Hesaplanan miktar üzerinden üreticiye ya parası ödeniyor ya da yağ veriliyor. Milas’ta da benzer bir birlik oluşturulması gerekiyor” dedi. Zeytin ve zeytinyağı üretiminde eğitimli insanlara ihtiyaç olduğunu da vurgulayan Dr. Ünal Kaya “Gelinen noktada böylesine toplantılar yapılıyorsa, bıçak kemiğe dayanmış demektir. Bu toplantı da gösteriyor ki, eğer malınızı tüccara kaptırmak istemiyorsanız mutlaka birlik olmak zorundasınız” dedi.

Çalıştayın son konuşmacısı İl Tarım Müdürlüğü Şube Müdürü Besim Doğan ise konuşmasında zeytinyağı üretiminde ortaya çıkan karasu konusuna değindi. Fabrikaların yeterli karasu havuzluna sahip olmadığını ve karasularını doğaya saldıklarını anlatan Besim Doğan bu durumun çevre kirliliğine neden olduğunu, fabrikaların bu konuda gerekli önlemleri almaları gerektiğini anlattı. Besim Doğan, Bafa Gölü’nde her yıl gündeme gelen kirlikte, yöredeki zeytinyağı fabrikalarından akan karasuların da etkili olduğunu sözlerine ekledi.

Daha sonra dinleyenlerin konuşmacılara çeşitli sorular yöneltmesi veya görüşlerini belirtmeleriyle süren çalıştay Kaymakam Fuat Güner’in kapanış konuşmasıyla sona erdi.

Toplantının ardından MİTSO Yönetim Kurulu Başkanı Reşit Özer’in makamında yapılan daraltılmış toplantıda Milas’taki zeytinciliğin geliştirilmesi için çalışmaları organize edecek ve gelişmeleri takip edecek bir komisyon kurulması kararlaştırıldı. Komisyonda Milas Kaymakamlığı, Milas Belediyesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi ve Milas Sıtkı Koçman Meslek Yüksekokulu, İlçe Tarım Müdürlüğü, MİTSO, Ziraat Odası, TARİŞ 153 No’lu Zeytinyağı Kooperatifi, Ali Osman Menteşe, Cemil Zeybek, Uğur Özen, Mehmet Günlük ve Nevzat Çağlar Tüfekçi’nin olması kararlaştırıldı.