SANAYİCİLERİN VE İŞLETMELERİN DİKKATİNE: HAFTA TATİLİ KANUNU YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILDI

*Fen ve mühendislik okuyan yükseköğrenim öğrencileri son yıllarında yarı öğrenim yılı işletmelerde çalıştırılabilecekler ve kendilerine asgari ücretin yüzde 35’i kadar ücret ödenecek.

*Sanayi işletmeleri üretimi başlamadan önce sanayi siciline kayıt olmak zorundalar.

*TRT Gelirleri kanunda yapılan değişiklikle bilgisayarlardan ve cep telefonlarından da kuruma vergi alınacak.

Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 1 Temmuz 2017 Tarih ve 30111 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Kanun ile sanayi işletmelerini ilgilendiren önemli değişiklikler getirildi.

Kanunun çıkarılış amacına uygun olarak gerekli etki alanının oluşturulması bakımından kanunla ilgili taraflara duyurulması istenen değişikliklerden bazıları “hafta sonu çalışma ruhsatı, sanayi sicil, işyerlerinde uygulamalı eğitim, görsel ve işitsel yayınları alan cihazlar,elektrik tüketiminde TRT payı ve yerli malı ile ilgili 1, 3, 4, 5, 6, 19, 26, 27, 28 ve 74’üncü maddeleri kapsıyor.

Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında yürürlükten kaldırılan veya değiştirilen maddeler şöyle:

MADDE 1 – 2/1/1924 tarihli ve 394 sayılı Hafta Tatili Hakkında Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlükten kaldırılan Hafta Tatili Hakkında Kanun, 2 Ocak 1974 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilmiş ve 21 Ocak 1924 tarihli Resmi Gazetede yayınlandığı tarihten 10 gün sonra yürürlüğe girmiştir. Bu kanun 7033 sayılı Kanunla 1 Temmuz 2017 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır.

Yürürlükten kaldırılan Hafta Tatili Kanunu; 10 bin veya 10 binden fazla nüfusu olan şehirlerde bütün fabrika, imalathane, tezgah, dükkan, mağaza, yazıhane, ticarethane, sınai ve ticari bütün müesseselerde hafta bir gün tatil yapılmasının mecburi hale getirmiş, çeşitli nedenlerle Pazar günü tatil yapmayan işyerlerinde çalışanlara haftanın bir başka günü 24 saat izin verilmesinin zorunlu sayılmıştı.

Yürürlükten kaldırılan Hafta Tatili Kanunu’nda Resmi dairelerde, genel, özel, ticari ve sınai müessesede işçileri/çalışanları haftada altı günden fazla çalıştırmanın yasak olduğu;

Çeşitli nedenlerle Pazar günü tatil yapmayan işyerlerinde çalışanlara haftanın bir başka günü 24 saat izin verilmesinin zorunlu olduğu,

Resmi dairelerde, genel, özel, ticari ve sınai müessesede işçileri/çalışanları haftada altı günden fazla çalıştırmanın yasak olduğu;

Kanuna aykırı olarak Pazar günleri açılan dükkan ve müesseselerin zabıta memurları tarafından kapatılacağı hükme bağlanmıştı.

Yürürlükten kaldırılan Kanuna göre, hafta tatili mecburiyetinden istisna olan yerler de belirtilerek Pazar günleri halkın ihtiyaçları nedeniyle açılabilecek bazı işyerlerinin ise bu yasaklamadan müstesna sayılarak ilgili belediyelerden çalışma izni ve ruhsatı almaları gerektiği ifade ediliyordu.

Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun kapsamında değişiklik yapılan bazı kanun maddeleri ise şöyle sıralanıyor:

Sanayi işlerini ve sanayici tanımlayan 3. madde şöyle:

MADDE 3 – 17/4/1957 tarihli ve 6948 sayılı Sanayi Sicili Kanununun 1 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Bir maddenin vasıf, şekil, hassa veya terkibini makine, cihaz, tezgah, alet veya diğer vasıta ve kuvvetlerin yardımı ile veya sadece el emeği ile kısmen veya tamamen değiştirmek veya bu maddeleri işlemek suretiyle devamlı ve seri halinde imal veya istihsal eden yerlerle madenlerin çıkarılıp işlendiği yerler sanayi işletmesi, buralarda yapılan işler sanayi işleri ve buraları işletenler sanayici sayılır.

Devamlı ve seri halinde tamirat yapan müesseselerle elektrik veya sair enerji istihsal eden santraller, gemi inşaatı gibi büyük inşaat yerleri ile bilişim teknolojisi ve yazılım üreten işletmeler de bu madde şümulüne girer.”

Sanayi işletmelerini üretime başlamadan önce sanayi sicilin kaydolması öngören 4. madde şöyle:

MADDE 4 – 6948 sayılı Kanunun 2 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“MADDE 2 – Sanayi işletmelerinin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığında tutulacak sanayi siciline kaydettirilmesi ve mukabilinde alınacak sanayi sicil belgesinin icabında salahiyetli memurlara ibraz olunması mecburidir.

Sanayi işletmeleri üretim faaliyetine başlamadan önce sanayi siciline ön kayıt olmak zorundadır. Sanayi işletmelerine işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlemesi için sanayi siciline kaydolduğuna dair yazı, işyeri açma ve çalışma ruhsatı veren idareler tarafından aranır.

Yeni açılan sanayi işletmeleri, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından tanzim kılınacak beyannameleri faaliyete başladıkları tarihten itibaren 3 üncü madde uyarınca doldurup iki ay içinde Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına elektronik ortamda göndermekle mükelleftir.”

Sanayi sicilin kaydı olmayanlara para cezası verilmesini öngören 5. madde şu şekilde:

MADDE 5 – 6948 sayılı Kanunun 10 uncu maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.

“Sanayi sicilinde kaydı olmadığı tespit edilen sanayi işletmelerine 9 uncu maddeye göre müddetinde sanayi siciline tescil ettirmeyenler için hükmedilen idari para cezası verilir.”

MADDE 6 – 6948 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. Sanayi sicilini kaydını yaptırmayan sanayi işletmelerine para cezası verilmesini gerektiren 6. madde şu şekilde düzenlendi:

“GEÇİCİ MADDE 3 – Faaliyette olup olmadığına bakılmaksızın sanayi işletmelerinden sanayi siciline kaydolmayanlardan bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde sanayi siciline kaydolup sanayi sicil belgesi alanlar hariç, bu tarihe kadar kaydolmayanlar hakkında bu Kanunun 9 uncu maddesi gereği sanayi siciline tescil ettirmeyenler için öngörülen idari para cezası uygulanır.

Bu Kanuna göre işletmesinde meydana gelen değişiklikleri, verilmesi gereken beyannameleri ve senelik işletme cetvellerini bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce süresi içinde vermeyenlere idari para cezası uygulanmaz.”

Yükseköğretim kurumlarında lisans düzeyinde fen ve mühendislik bilimi eğitimi alanlarla sınırlı olmak üzere sanayi kuruluşlarında, Ar-Ge merkezlerinde çalıştırılmalarıyla ilgili düzenleme de şu şekilde oldu:

MADDE 19 – 2547 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 74 – Yükseköğretim Kurulu, 1/1/2023 tarihine kadar Devlet yükseköğretim kurumlarının lisans düzeyinde fen ve mühendislik bilimleriyle sınırlı olmak üzere, öğrencilerin öğrenimlerinin son yılında bir yarıyılı özel sektör işletmelerinde, teknoparklarda, araştırma altyapılarında, Ar-Ge merkezlerinde ya da sanayi kuruluşlarında uygulamalı eğitimle tamamlamalarını zorunlu kılmaya, uygulamalı eğitimin zorunlu kılınacağı bölümleri belirli yükseköğretim kurumlarıyla ve/veya belirli fakülte ya da bölüm ve programlarla sınırlı tutmaya yetkilidir.

Uygulamalı eğitimleri süresince öğrencilere asgari ücretin net tutarının %35’i ücret olarak ödenir. Uygulamalı eğitim ücretlerini karşılamak üzere ihtiyaç duyulan kaynak, 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 53 üncü maddesinin üçüncü fıkrasının (B) bendinin (h) alt bendi için ayrılan tutardan Yükseköğretim Kurulu hesabına ödenen ve Yükseköğretim Kurulu bütçesine gelir ve ödenek kaydedilerek ilgili yükseköğretim kurumlarına aktarılmak suretiyle karşılanır. Aktarılan bu tutar, yükseköğretim kurumları bütçesine gelir ve ödenek kaydedilmek suretiyle öğrencilerin hesabına ödenir.

Öğrencilerin uygulamalı eğitim süresince sigorta primleri, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun 25 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükümlerine göre karşılanır.

Eğitimin planlanması, öğrencilerin yerleştirilmesi, takibi, kaynağın aktarımı, bütçeleştirilmesi ve kullanımına ilişkin esaslar ile uygulamalı eğitime ilişkin diğer hususlar, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Maliye Bakanlığının görüşü alınarak Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir.

Bu madde kapsamına giren öğrencilere aynı uygulamalı eğitim dönemi için 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununun geçici 12 nci maddesi hükümleri uygulanmaz.”

TRT Gelirleri kanunu is cep telefonlarından ve bilgisayarlardan da TRT’ye vergi alınmasını sağlamak amacıyla şu şekilde düzenlendi:

MADDE 26 – 4/12/1984 tarihli ve 3093 sayılı Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu Gelirleri Kanununun 1 inci maddesinde yer alan “cihazlardan” ibaresi “cihazlar ile görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlardan” şeklinde değiştirilmiştir.

Kanunla getirilen diğer düzenlemeler şöyle:

MADDE 27 – 3093 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin;

1) (a) fıkrasında yer alan “üzere;” ibaresi “üzere, ilave bir yazılım veya donanım desteği olsun veya olmasın doğrudan, internet üzerinden veya başka bir yolla her türlü görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen;” şeklinde değiştirilmiş, fıkranın (5) numaralı bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bentler eklenmiş, mevcut (6) numaralı bent (10) numaralı bent olarak aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı fıkranın sonuna aşağıdaki paragraf eklenmiştir.

“6. Cep telefonları için %6,

7. Bilgisayarlar ve tablet bilgisayarlar için %2,

8. Taşıtlarda yer alan bandrole tabi cihazların ayrı ayrı tevsik edilememesi hâlinde, imalatta taşıtın satış faturasındaki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı, ithalatta ise gümrük giriş beyannamesindeki (özel tüketim vergisi hariç) Katma Değer Vergisi matrahı üzerinden;

a. Kara taşıtları için %0,4,

b. Diğer taşıtlar için %0,01,

9. Video görüntü veya ekranına bağlantı yapılmak üzere tasarlanmış olan televizyon alıcıları (uydu alıcıları, set üstü medya kutuları dâhil) için %10,”

“10. Yukarıda sayılan cihazların dışında kalan ve görsel ve/veya işitsel yayınları alabilen her türlü cihazlar için %10,”

MADDE 28 – 3093 sayılı Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan “cihazın satış bedeli kadar” ibaresi “hesaplanan bandrol ücretinin iki katı tutarında” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkranın ikinci cümlesi yürürlükten kaldırılmıştır.

MADDE 74 – 4734 sayılı Kanunun 63 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı fıkraya (c) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki bent eklenmiş ve mevcut (d) ve (e) bentleri (e) ve (f) bentleri olarak teselsül ettirilmiştir.

“c) Mal alımı ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine, %15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanabilir. Ancak Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından belirlenen ve Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan malların ihalelerinde, yerli malı teklif eden istekliler lehine %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir. Yerli yazılım ürünü teklif eden istekliler lehine de %15 oranında fiyat avantajı sağlanması mecburidir.”

“d) Yapım işlerinde kullanılacak makine, malzeme ve ekipman ile yazılımın tamamının veya belli bir kısmının yerli malı olması şartı getirilebilir. Ancak, malzemelere ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından, makinelere ve ekipmanlara ilişkin Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ilgili kurum ve kuruluşların görüşleri alınarak orta düşük, orta yüksek ve yüksek teknolojili makine, malzeme ve ekipman arasından belirlenen, Kurum tarafından ilan edilen listede yer alan ve ihale konusu işte kullanılacak makine, malzeme ve ekipmanın yerli malı olması şarttır.”