İl ve İlçe Tarım Müdürlüğü ile MİTSOnun işbirliğinde zeytinyağı fabrikalarının durumu değerlendirildi

*Yapılan yasal düzenlemede her fabrikanın bir gıda mühendisi veya ziraat mühendisi veya kimya mühendisi ya da kimyager çalıştırmasının zorunlu olduğu bildirildi.

*Yasal düzenlemenin “fabrika”lar için yapıldığı oysa Milas yöresinde “fabrika” gibi görülen tesislerin neredeyse tümünün aslında küçük birer “yağhane” olduğu ve bu nedenle birer mühendis çalıştırmalarının mümkün olmadığı savunuldu.

Türkiye’nin en çok zeytin ağacı bulunan ilçesi Milas’ta faaliyette bulunan 80 dolayındaki zeytinyağı fabrikasının istenilen ölçütlere uygun hale getirilmesinin sağlanması amacıyla Milas Ticaret ve Sanayi Odası (MİTSO), Muğla İl ve Milas İlçe Tarım Müdürlüklerinin katkısıyla bir toplantı düzenlendi. Toplantıda yürürlükteki 5996 Sayılı Gıda Yasası uyarınca tüm zeytinyağı fabrikalarının “gayrısıhhi müessese” belgesi alması gerektiği ve ayrıca her fabrikada yıllık çalışma dönemlerinde en az üç ay süreyle bir gıda mühendisi, ziraat mühendisi, kimya mühendisi veya bir kimyager çalıştırmasının zorunlu olduğu bildirildi. Toplantıda Milas yöresindeki zeytinyağı fabrikalarının neredeyse tümünün kağıt üstünde “fabrika” gibi görüldüğü fakat bunların aslında küçük birer “yağhane” olduğu belirtilerek bu yağhanelerin birer mühendis çalıştırmalarının ekonomik açıdan mümkün olmadığı savunuldu.

Milas yöresinde faaliyette bulunan 80 dolayındaki zeytinyağı fabrikalarının sahiplerinden sadece 11’inin katıldığı toplantıda bir konuşma yapan Muğla İl Tarım Müdürlüğü Gıda ve Yem Şube Müdürü M. Besim Doğan zeytinyağı fabrikaların 5996 Sayılı Yasa gereği en kısa sürede yasal eksiklerini tamamlamaları gerektiğini bildirdi. Fabrikaların “gayrısohhi müessese” olarak ruhsat almaları gerektiğini vurgulayan M. Besim Doğan “Bu yasa uyarınca fabrikaların faaliyette bulundukları süre içinde, en az üç aylık bir dönem için mutlaka bir gıda mühendisi veya ziraat mühendisi veya kimya mühendisi ya da bir kimyager çalıştırması zorunlu bulunuyor. Yalnızca 30 beygir gücünden düşük kapasitedeki fabrikalar mühendis bulundurmak zorunda değiller. Fakat Milas’taki fabrikalar bir yıl içinde ancak birkaç ay çalışıyor olsalar bile her biri 30 beygir gücünden daha fazla kapasiteye sahipler” dedi.

Milas Tarım İlçe Müdürü Ali Akay ise yasanın daha önce fabrikaların bir yıl boyunca mühendis çalıştırma zorunluluğu bulunduğunu ancak gelen şikayetler üzerine yapılan yasal düzenleme ile mühendis bulundurma zorunluluğunun yılda üç aya indirildiğini belirterek “Bundan kaçış yok. Mutlaka fabrikalarımız bu kurallara uymak zorundalar” dedi. Milas çevresinde daha önce 95 dolayında zeytinyağı fabrikası faaliyette bulunduğunu bu sayının şimdilerde 70’e düştüğünü belirten Ali Akay “Bu fabrikalardan sadece 20 tanesinin ruhsat problemi yok. 36 fabrikanın gayrısıhhi müessese ruhsatı yok. En kısa zamanda ruhsatların tamamlanması gerekiyor” diye konuştu.

Milas Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Enver Tuna ise yasayı yapanların Ankara’dan baktığında Milas gibi yerlerdeki tesisleri “fabrika” olarak gördüklerini ve öyle algıladıklarını, belgelerde de bu tesislerden “fabrika” olarak söz edildiğini belirterek “Aslında bunlar köylerdeki basit yağhaneler. Zaten bunların birçoğunun, bir yıl içinde toplam çalıştıkları süre bir aydan daha az. Bu nedenle bu fabrikaların birer mühendis çalıştırmaları mümkün değil. Yasaya göre bunu sağlayamayan pek çok fabrika kapanmak durumunda kalacak” diye konuştu.

Milas’taki zeytinyağı fabrikası işletmecilerinden Mehmet Günlük ise bu koşullarda fabrikaların tek tek ayakta kalmalarının mümkün olmadığını, zaten şu anda Milas’ın üretim kapasitesinin çok ütünde toplam kapasiteye sahip fabrika bulunduğunu belirterek “Bu durumda görülen tek çözüm fabrika sahiplerinin birleşmesidir. Fabrikacılar ortak sermayeli bir birlik kurarak fabrika sayısını azaltmalı ve ekonomik işletmeciliğe yönelmelidir. Bu belki Milas çevresinde küçük bir TARİŞ gibi olmalıdır” dedi.

Zeytinyağı fabrikası sahiplerinden Mehmet Atıcı ise fabrikaların aslında yılda ancak bir ay kadar çalıştığını, bu durumda üç ay mühendis çalıştırma zorunluluğunun altından kalkamayacaklarını belirterek “Zeytinyağı fiyatları zaten çok düşük. Bu fiyatlarla, bu kadar zeytinle hiçbir fabrika bu işin içinden çıkamaz” dedi.